Opowiedzieć Powstanie

W roku 2018 Samorząd Województwa Wielkopolskiego jest inicjatorem wielu wydarzeń związanych z obchodami 100 rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Są wśród nich spektakle, koncerty, wystawy, rocznicowe wydawnictwa. Sporo z nich uzyskało wsparcie Samorządu w ramach otwartych konkursów ofert dla organizacji III sektora.  Trudno byłoby omówić w tym miejscu choćby pobieżnie nawet część z nich. Liczba samych przedsięwzięć, realizowanych przez fundacje i stowarzyszenia przekracza 50. Chcielibyśmy w zamian, zwrócić tu uwagę na dwie wyjątkowe publikacje, których tematem jest Powstanie Wielkopolskie, a pomysły na ich opracowanie powstały w Departamencie Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego. 

Pierwsza z książek to tom opowiadań, dla których tłem stało się Powstanie Wielkopolskie. Utwory te powstały podczas warsztatów literackich, które Urząd zorganizował we współpracy z firmą zajmującą się uczeniem twórczego pisania “Maszyna do Pisania”. W warsztatach można było wziąć udział poprzez konkurs, w ramach którego Wielkopolanie nadsyłali napisane przez siebie opowiadania. W wyniku tego, zebranych zostało ponad 50 opowiadań, spośród których wybrano 18 najlepszych. Ich autorzy zaproszeni zostali do udziału w kursie, prowadzonym przez troje pisarzy – nauczycieli pisania: Sylwię Chutnik, Piotra Bojarskiego i Przemysława Semczuka. W liczącym ponad 400 stron zbiorze znalazło się 21 opowiadań, autorstwa zarówno uczestników warsztatów, jak i prowadzących. Są to teksty niezwykle zróżnicowane, tak jak i różni są ich autorzy. Tom zawiera historie obyczajowe, miłosne, sensacyjne, a nawet fantastyczne. Ich cechą wspólną jest osadzenie w realiach historycznych oraz, co wydaje się oczywiste, przynależność do  fikcji literackiej. W zbiorze zatytułowanym „Powstanie’18. Opowiadania Wielkopolan” znajdziemy też niezwykłe fotografie wykonane w czasie Powstania Wielkopolskiego, które pochodzą z kolekcji szklanych negatywów Fundacji „Tres”. Książka trafi niebawem do bibliotek publicznych Województwa Wielkopolskiego. Poszczególne opowiadania można także przeczytać na portalu Kulturaupodstaw.pl.

Drugą z publikacji, na którą chcemy zwrócić uwagę czytelników "Przeglądu Wielkopolskiego" to sztuka teatralna „Powstaniec Thiel”. Jej autor Radosław Paczocha ma na swoim koncie wiele utworów dramatycznych, takich między innymi, jak: „Bar Babylon”, „Faza delta”, czy „Broniewski”. Tytułowym bohaterem „Powstańca Thiela” - podzielonego na trzy akty utworu Paczochy -  jest Wielkopolanin, syn Polki i Niemca, który urodził się w Poznaniu, w czasach zaboru pruskiego. Dorastał zatem w samym centrum konfliktu polsko-niemieckiego, w cieniu antypolskiej polityki Bismarcka i jego następców. Czując się Polakiem, przystąpił do Powstania, aby – jak wielu mu podobnych – walczyć w obronie swej tożsamości. W tym  kontekście, w omawianym utworze przyglądamy się ważnym wydarzeniom z tego okresu: przybyciu do Poznania Ignacego Jana Paderewskiego, obradom Sejmu Dzielnicowego i Naczelnej Rady Ludowej. Poznajemy opowieści o powstańczych walkach i zbliżamy się do ich uczestników: Stanisława Taczaka, Wojciecha Korfantego, Józefa Dowbora-Muśnickiego, Arkadego Fiedlera, Romana Wilkanowicza, Wincentego Wierzejewskiego i wielu innych. I choć tekst „Powstańca Thiela” nie wykracza poza ramy dziewiętnastowiecznego patriotyzmu, skupia w sobie masę wiedzy o wydarzeniach i bohaterach tamtych czasów. Są tu też oczywiście emocje, które pozwalają nie tylko zrozumieć Powstanie, ale także choć trochę je poczuć. Cały utwór Radosława Paczochy „Powstaniec Thiel” można pobrać w formie ebooka z portalu Kulturaupodstaw.pl. W okresie obchodów 100. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego, „Powstaniec Thiel” doczeka się także swojej odsłony scenicznej. 21 grudnia w poznańskim Teatrze Nowym im. T. Łomnickiego będzie miała miejsce premiera spektaklu „Asymilacja” w reżyserii Piotra Kruszczyńskiego. Gorąco zachęcamy do jego obejrzenia.

Samorząd Województwa Wielkopolskiego przygotował obie publikacje, aby w literackiej formie uczcić pamięć o Powstaniu Wielkopolskim i jego uczestnikach. Celem takich działań jest popularyzacja historii wśród mieszkańców naszego regionu oraz całego kraju. Powstanie Wielkopolskie - choć odległe w czasie – zdaje się być bliższe, kiedy dzięki tego rodzaju wydawnictwom, bohaterowie sprzed 100 lat okazują się być tak podobni do współczesnych Wielkopolan.

Departament Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego