100-lecie Towarzystwa Miłośników Koźmina Wielkopolskiego 1921-2021. Praca zbiorowa pod red. Michała Pietrowskiego. Koźmin Wielkopolski 2021
Towarzystwo Miłośników Koźmina Wielkopolskiego (TMKW) uczciło stuletnią działalność okolicznościowym wydawnictwem. Organizatorzy obchodów jubileuszu 100-lecia przyjęli umownie datę 1921 roku, chociaż mają świadomość, że tradycje pobudzania miłości mieszkańców do swojego miasta sięgają wieku dziewiętnastego. Odzyskanie niepodległości zwielokrotniło zapał i aktywność społeczną. Jednym z liderów tych działań był Józef Marciniec (1890-1971) ówczesny dyrektor Szkoły Ogrodniczej w Koźminie.
Autorzy wydawnictwa oprowadzają czytelnika po ścieżkach bogatej i ciekawej historii TMKW. Prezentują najważniejsze wydarzenia z życia stowarzyszenia, podejmowane inicjatywy a także bogatą działalność wydawniczą i popularyzatorską w zakresie historii i tradycji.
Poznajemy sylwetki społeczników, którzy budowali potencjał tej organizacji. Jedną z tajemnic sukcesów TMKW jest zgodna współpraca z władzami miasta i samorządowcami. Burmistrza Miasta i Gminy Maciej Bratborski podkreślił we wstępie do wydawnictwa zasługi, chlubne tradycje oraz oddziaływanie TMKW na młode pokolenie.
Rozdział pierwszy zatytułowany „Kalendarium ważniejszych wydarzeń w Towarzystwie Miłośników Koźmina Wielkopolskiego za lata 1921–2010” napisany przez Michała Pietrowskiego jest bogato ilustrowany zdjęciami, skrupulatnie podpisanymi nazwiskami uczestników tych wydarzeń.
Maria Lewandowicz, prezes w latach 2011-2016 przedstawiła w drugim rozdziale, także chronologicznie, działalność Towarzstwa w tym okresie. Z następnego rozdziału, autorstwa obecnego prezesa Andrzeja Joachimiaka, poznajemy najnowszą historię TMKW.
Towarzystwo posiada swoje oddziały: w Poznaniu, Ostrowie Wielkopolskim i Krotoszynie, które gromadzą stosunkowo wielu członków. Kolejne rozdziały książki zawierają poświęcone im opracowania o charakterze kalendarium: Łucji Bartkowiak o oddziale poznańskim (działającemu od 1990 roku i skupiającym około 50 członków), Czesława Gruchota przy udziale Janiny Błaszczyk o oddziale ostrowskim (1992-2018), Władysława Kręgielskiego o oddziale krotoszyńskim (2002-2007).
Motorem większości fundamentalnych działań kulturalnych w Koźminie jest dr Michał Pietrowski. Z jego to inicjatywy 22 grudnia 1988 r., po dwudziestu latach starań, otwarto pierwsze ekspozycje Muzeum Ziemi Koźmińskiej. Dr Michał Pietrowski, który jest nieprzerwan jego kustoszem, publikuje w siódmym rozdziale ksiąćki kalendarium ważniejszych wydarzeń w Muzeum w latach 1988-2011.
Ósmy i dziewiąty rozdział monografii poświęcono prasie lokalnej w Koźminie Wielkopolskim. „Szkice Koźmińskie”, o których pisze Magdalena Dąbrowska to jedno z pierwszych czasopism ukazujących się nieprzerwanie w Koźminie od 1988 r., wydawane przez Urząd Miasta i Gminy i TMKW. Na fali przemian przełomu lat 80. i 90. w nawiązaniu do prasy koźmińskiej międzywojnia grupa osób zainicjowała miesięcznik „Echa Kożmina”. Dr Michał Pietrowski w dziewiątym rozdziale podsumowuje działalność tej gazetki w latach 1990-2020.
Dziesiąty rozdział poświęcono sylwetkom prezesów TMKW i prezesów jego oddziałów - ludziom, którym Koźmin zawdzięcza bardzo wiele w dziedzinie kultury. Warto wymienić ich nazwiska oraz nazwiska autorów opracowań: Józef Marciniec (1890-1971) – dr Michał Pietrowski, Jan Wawrzyńczak (1911-1978) – Andrzej Joachimiak, Jan Miedziński – dr Michał Pietrowski, dr Michał Pietrowski – Władysław Kręgielski, Maria Elżbieta Lewandowicz – Andrzej Joachimiak, Andrzej Joachimiak – Maria Lewandowicz, Andrzej Lubomir Stęszewski (1927-2016) – dr Michał Pietrowski, Cyryla Rojek (1929 – 2016) – dr Michał Pietrowski, Henryk Kaczmarek – dr Michał Pietrowski, Zofia Pawlaczyk (1933-2020) dr Michał Pietrowski, Zenon Foltynowicz – Andrzej Joachimiak, Stanisław Adam Jarczynski – dr Michał Pietrowski, Czesław Kazimierz Gruchot – dr Michał Pietrowski, Stefan Dylewski (1934 – 2019) – dr Michał Pietrowski.
Opracowanie kończy się aneksami: Wykaz prezesów TMKW i prezesów oddziałów w latach 1921-2021, Zarząd TMKW – stan w styczniu 2021, Komitet Organizacyjny Jubileuszu 100-lecia TMkW, Członkowie Oddziału Poznańskiego TMK – stan na 31,12.2020, Lista członków TMKW – stan styczeń 2021.
Opracowanie ukazało się w nakładzie 300 egzemplarzy i będzie z pewnością poszukiwane przez regionalistów. Jest bowiem godna polecenia każdemu, komu regionalna historia jest bliska sercu.
Kazimierz Krawiarz